Enstitümüz Doğa Bilimleri Anabilim Dalı öğretim elemanlarından Arş. Gör. Dr. Sena Aydın'ın doktora tez çalışması Işığın Hakikatini Aramak: Osmanlılarda Gökkuşağı, Hale ve Renk Sorunları (1300-1600) başlığıyla İbn Haldun Üniversitesi Yayınlarından basıldı. Kitap, gökkuşağı, hale ve renk problemlerinin anlaşılma çabasının Osmanlı klasik dönemindeki hikâyesini konu almaktadır.
Osmanlı klasik dönem bilim hayatında gökkuşağı, hâle ve renge ilişkin tartışmalar, Osmanlı fizik tarihinde başvurulması gereken kaynaklar ve bu kaynakların farklı ekollere mensubiyetini ortaya koyduğu gibi, üretilen teorik bilgilerin Osmanlı bilginlerinin mensup olduğu ilmi ekollerden nasıl etkilendiğini de göstermektedir. Gökkuşağı, hale ve renge ilişkin problemlere yönelik açıklamalar, Osmanlı klasik dönem doğa felsefesini teşkil eden Meşşaî, İşrâkî, Kelâmî, Menâzirî ekollerin etkisiyle ortaya çıkmış, dönemin bilginleri açıklamalarında mensup oldukları ekolü takip etmeyi tercih etmiştir.
Dönemin bilim hayatında optiğe, daha özelde görsel algıya ve rengin mahiyetine duyulan ilgi, özellikle Fatih Sultan Mehmet ve Sultan II. Bayezid dönemlerinde gökkuşağı ve hâleyi açıklamaya çalışan pek çok müstakil risâlenin yazılmasını sağlamıştır. Bu risâlelerde Nalband-zâde Husâmeddîn Tokadî, Hocazâde Muslihuddin Efendi ve Karaveys el-Kocevî gibi İbn Sînâ’yı takip eden fizikçiler ve Kutbüddin Çelebî, Takıyyüddin er-Râsıd gibi Kemâleddîn el-Fârisî’yi temel alan optikçiler olarak niteleyebileceğimiz iki yönelim ortaya çıkmıştır.
Öte yandan Kelâmî, İşrâkî, Meşşâî ekollerden gelen eserler ışığa ilişkin tartışmalara genişçe yer vermiştir. Işığın yapısı, ışık çeşitleri, renklerin mahiyeti ve meydana gelişi, ışık-renk ilişkisi ve karanlığın mahiyeti gibi konuları tartışan Osmanlı bilginleri, bu yoğun tartışma atmosferi içerisinde ışığa dair farklı yaklaşımların kapısını araladığı epistemolojik problemlere cevaplar sunmayı ümit etmiştir. Işık-renk ilişkisi tartışmaları, Osmanlı klasik döneminde Takıyyüddin er-Râsıd ile doruğuna ulaşmış, Takıyyüddin ışık-renk ilişkisini deney düzeneğine taşıyarak rengin mahiyetine dair oldukça derinlikli belirlemelerde bulunmuştur.
