Bilim Tarihi Enstitüsü

Kitaplar

- Mecmû‘a-i Ulûm-i Riyâziyye

Enstitümüz Matematik Bilimleri Tarihi Anabilim Dalı Dr. Öğretim Üyesi Zehra Bilgin ve Teknloji Tarihi Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi Enes Güllü’nün yayına hazırladığı Başhoca İshak Efendi’nin dört ciltten meydana gelen Mecmû‘a-i Ulûm-i Riyâziyye isimli eserinin ilk cildi Türk-İslam Bilim Kültür Mirası Projesi eserleri arasında Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) tarafından yayımlandı.

- Osmanlı’da İlm-i AhlakEnstitümüz Bilim Felsefesi ve Sosyolojisi Anabilim Dalı Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Elmin Aliyev’in editör olarak katkıda bulunduğu Osmanlı’da İlm-i Ahlak kitabı İSAR Yayınları’ndan basıldı. Osmanlı’da İlm-i Ahlak kitabı Osmanlı dönemindeki ahlaki tefekkürü ana kaynakları, eğilimleri, evreleri ve belli başlı temsilcileriyle birlikte ortaya koymayı amaçlamaktadır.

- Osmanlı Avrupası’nda Bilim ve Düşünce: Bilimler, Bilginler, Eserler

Enstitümüz Matematik Bilimleri Tarihi Anabilim Dalı Başkanı Doç Dr. Elif Baga’nın editörlüğünde Enstitü Müdürümüz Prof. Dr. İhsan Fazlıoğlu ve öğretim üyelerimizden Dr. Öğr. Üyesi Zehra Bilgin ile Arş. Gör. Dr. Sena Aydın’ın da makaleleriyle katkıda bulunduğu Osmanlı Avrupası’nda Bilim ve Düşünce: Bilimler, Bilginler, Eserler başlıklı eser IDEFE Balkan Studies Foundation Yayınlarından basıldı.

- Işığın Hakikatini Aramak: Osmanlılarda Gökkuşağı, Hale ve Renk Sorunları (1300-1600)

Enstitümüz Doğa Bilimleri Anabilim Dalı öğretim elemanlarından Arş. Gör. Dr. Sena Aydın'ın doktora tez çalışması Işığın Hakikatini Aramak: Osmanlılarda Gökkuşağı, Hale ve Renk Sorunları (1300-1600) başlığıyla İbn Haldun Üniversitesi Yayınlarından basıldı. Kitap, gökkuşağı, hale ve renk problemlerinin anlaşılma çabasının Osmanlı klasik dönemindeki hikâyesini konu almaktadır.

- Usûlü’s-siyâga: Top Döküm Yöntemleri

Başhoca İshak Efendi’nin (ö. 1836) demir, bakır ve kalayın madenden filiz halde çıkarılıp işlenerek kullanılabilir bir savaş aletine dönüşümünün serüvenini anlattığı ve bu serüvende dökümün, talaşlı ve talaşsız imalat yöntemlerinin dönemin teknik imkanları çerçevesinde tarif edildiği Usûlü’s-siyâga: Top Döküm Yöntemleri isimli 1831 yılında İstanbul Matbaa-i Amire’de baskısı yapılan tarihimizin bu alandaki ilk eseri Enstitümüz Matematik Bilimleri Tarihi Anabilim Dalı öğretim elemanlarından Arş. Gör. Enes Güllü’nün katkılarıyla yayına hazırlandı. 

- Savaş Füzelerinin Yeni Bir Yöntemle Üretimi Üzerine Tez

Savaşlarda sağladığı çeşitli avantajlar dolayısıyla topların yerine roketlerin kullanımının daha çok tercih edildiği 18. yüzyılda füze üretim teknolojisi hakkında yeni bir sistem üzerine çalışan Tamânîzade Emin Paşa’nın, bu konuyu ele aldığı Mémoire sur un Nouveau Système de Confection des Fusées de Guerre (Savaş Füzelerinin Yeni Bir Sistemle Üretimi Üzerine Tez) adlı Fransızca eserini dilimize kazandıran bu çalışma, Enstitümüz Doğa Bilimleri Tarihi Anabilim Dalı öğretim elemanlarından Arş. Gör. Yavuzcan Gökçer’in katkılarıyla yayına hazırlanmıştır.

- Mühendishâne’nin Kuruluşuna Giden Yolda Yabancı Uzmanlar: Baron Francois De Tott (Tote Beyzade)

Osmanlı Devleti, 18. yüzyılın ilk yarısından itibaren Avrupa tarzı modern askerî fenleri benimseme çabalarını artırmış ve bu kapsamda yabancı uzmanlara danışmanlık görevleri vermiştir. Osmanlı Devleti'nin askerî reform çalışmalarında rol oynayan ve yabancı uzmanlardan olan Baron de Tott, Fransa ordusunda çeşitli rütbelerde görev aldıktan sonra Osmanlı Devleti'nde önemli danışmanlık görevlerine tayin edilmiştir. Özellikle Kaptan-ı Derya Gazi Hasan Paşa’nın isteği üzerine Baron de Tott nezaretinde açılan Hendesehane, 18. yüzyılın ikinci yarısında kurulan mühendishanelerin ilk nüvesini teşkil etmiştir. Baron de Tott’a dair kapsamlı bir tanıtıcı makalenin ardından, onun Osmanlı Askeri Durumu Hakkında Raporunun Fransızcadan Türkçeye bir tercümesini sunan Mühendishâne’nin Kuruluşuna Giden Yolda Yabancı Uzmanlar: Baron Francois De Tott (Tote Beyzade) adlı bu kitapta Enstitümüz Doğa Bilimleri Tarihi Anabilim Dalı öğretim elemanlarından Arş. Gör. Yavuzcan Gökçer’in katkıları bulunmaktadır.